Elewacje „oddychające” to systemy wykończeniowe, które pozwalają na swobodny przepływ pary wodnej przez przegrody zewnętrzne, zmniejszając ryzyko kondensacji wilgoci wewnątrz ścian. Kluczowymi elementami takich rozwiązań są tynki i farby o niskim oporze dyfuzyjnym, definiowanym przez współczynnik Sd.
2. Pojęcia podstawowe
-
Współczynnik Sd (równoważna grubość warstwy powietrza):
Sd=μ⋅d S_d = \mu \cdot d
gdzie μ – współczynnik oporu dyfuzyjnego materiału, d – grubość warstwy (m). Im niższe Sd (w metrach), tym lepsza paroprzepuszczalność.
-
Opór dyfuzyjny μ: bezwymiarowy współczynnik określający, ile razy materiał stawia większy opór niż warstwa powietrza o tej samej grubości. Dla powietrza μ = 1.
3. Porównanie systemów
| System | Grubość warstwy d [mm] | μ (opór dyfuzyjny) | Sd [m] | Klasyfikacja paroprzepuszczalności |
|---|---|---|---|---|
| Tynk silikatowy | 3 | 15 | 0,045 | Bardzo dobry |
| Tynk wapienno-cementowy | 10 | 20 | 0,20 | Dobry |
| Tynk cienkowarstwowy mineralny | 2 | 10 | 0,02 | Doskonały |
| Farba silikonowa fasadowa | 0,15 | 25 | 0,00375 | Doskonały |
| Farba akrylowa paroprzepuszczalna | 0,10 | 50 | 0,005 | Doskonały |
| Farba silikatowa | 0,08 | 5 | 0,0004 | Najlepszy |
-
Interpretacja:
-
Sd ≤ 0,1 m – materiały wysoko paroprzepuszczalne
-
Sd 0,1–0,5 m – materiały średnio paroprzepuszczalne
-
Sd > 0,5 m – materiały słabo paroprzepuszczalne
-
4. Wpływ wilgotności i temperatury otoczenia
-
Gradient ciśnień pary wodnej
– Dyfuzja pary przebiega od strefy o wyższym ciśnieniu pary (zwykle od wnętrza budynku) do strefy o niższym (na zewnątrz).
– Wysoka wilgotność zewnętrzna obniża różnicę ciśnień, co spowalnia odprowadzanie wilgoci. -
Temperatura
– Wzrost temperatury zwiększa maksymalne ciśnienie pary nasyconej, co może zwiększyć wewnętrzną parogę; przy jednoczesnym niskim Sd materiałów konieczne jest efektywne odprowadzenie większej ilości pary.
– Różnice temperatur (zimna noc vs. gorący dzień) mogą powodować cykliczne skraplanie i odparowanie wewnątrz warstw – dobór niskiego Sd minimalizuje kumulację wilgoci. -
Zmienne warunki pogodowe
– Intensywne opady i częste zmiany temperatur mogą prowadzić do krótkotrwałego nasycenia materiału. Systemy „oddychające” szybciej się osuszają, przywracając stan równowagi.
5. Wnioski
-
Dobór materiałów powinien być oparty na pomiarach przewidywanej wilgotności względnej i temperatur otoczenia w danej strefie klimatycznej.
-
Projekt wielowarstwowy: korzystanie z tynków cienkowarstwowych mineralnych w kombinacji z paroprzepuszczalnymi farbami daje najlepszy efekt oddychania elewacji.
-
Zalecenia eksploatacyjne: regularne kontrole stanu powłok i dbałość o czystość powierzchni (usuwanie glonów, porostów), aby nie pogarszać wymiany pary wodnej.
Elewacje „oddychające” wykorzystują nowoczesne tynki i farby o niskim oporze dyfuzyjnym (niski Sd), które umożliwiają swobodny przepływ pary wodnej z wnętrza na zewnątrz, minimalizując ryzyko kondensacji wilgoci wewnątrz przegrody. Kluczowe systemy to m.in. cienkowarstwowe tynki mineralne (Sd ok. 0,02 m) oraz farby silikatowe i silikonowe (Sd ≦ 0,005 m), które w warunkach zmiennej wilgotności i temperatury szybko odprowadzają nagromadzoną parę, ograniczając cykliczne skraplanie i zwiększając trwałość elewacji. Optymalny efekt osiąga się, łącząc różne warstwy (np. tynk + farba paroprzepuszczalna) oraz dbając o regularne czyszczenie powłok, by nie zaburzać ich paroprzepuszczalności.